نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای مهندسی صنایع - پژوهشکده توسعه تکنولوژی جهاد دانشگاهی
2 پژوهشکده توسعه تکنولوژی
چکیده
آلودگی هوا در تهران رفتار سیستمی دارد و ورودی‌ها و خروجی‌های آن مشخص است. با در نظر داشتن تعداد پارامترها و اهمیت پیامدها، تأثیر متقابل عوامل، تنوع راه‌کارها و سختی سنجش و پایش متغیرهای مرتبط، این موضوع از مصادیق یک سیستم پیچیده است. در این مقاله به شناخت علل اصلی بروز آلودگی هوا در شهر تهران و تخمین سهم هر کدام از علل آلودگی از جمله ترافیک در پیدایش آلاینده‌های اصلی پرداخته شده است. این کار با رسم نمودار علت و معلول یا نمودار استخوان ماهی و استفاده از نظرسنجی از خبرگان و روش وزن‌دهی با توجه به نوع و شدت پیامدهای آلودگی هوا انجام شده است. با توجه به سهم بسزای ترافیک در بروز آلودگی هوا، الزامات تکنولوژیک اعم از زیرساختی، سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، اجتماعی و فرهنگی، برای کاهش ترافیک پایتخت و کنترل شاخص‌های ترافیک در محدوده استاندارد مطرح شده است. اهم شاخص‌های ترافیکی ذکر و مقادیر آنها در تهران در سال‌های 1384 و 1390 ارائه شده است. تجزیه و تحلیل مقادیر شاخص‌های مزبور، برآوردی از اثربخشی و کارایی نتایج اقدامات بهبوددهنده ترافیک در خلال سال‌های یادشده در بالا را می‌دهد. با توجه به معضل آلودگی هوا و ترافیک شدید در بسیاری از کلان‌شهرها و مراکز استان‌های دیگر کشور، به ویژه در ساعات اوج صبحگاهی و عصرگاهی، نتایج این مقاله علاوه بر تهران، می‌تواند مورد الگوبرداری برای دیگر شهرهای بزرگ قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Determining the traffic contribution to air pollution of Tehran mega city and technological necessities for its improvement
چکیده [English]
Air pollution in Tehran has a systematic behavior, and its inputs and outputs are specified. It is an example of a complex system considering the number of parameters and the importance of consequences, mutual influence of the factors, the variety of tactics, and the difficulty of measuring and monitoring the related variables. In this paper, the main reasons of Tehran air pollution, and the estimation of each pollution source contribution including traffic in creating the main pollutants are surveyed. This is done by a cause and effect diagram (fishbone diagram), using experts’ survey, and weighting method considering the type and intensity of air pollution consequences. In next section of the paper, taking into account the high contribution of traffic to air pollution, technological necessities including infrastructural, hardware, software, social and cultural ones are proposed for reducing the capital traffic and controlling the traffic indices within the related standard. The most important traffic indices are mentioned and their quantities in Tehran during the years 1384 and 1390 are presented. The quantities analysis shows an estimation of the effectiveness and efficiency of the results to improve the traffic during the above mentioned years. Air pollution and heavy traffic (especially in peak times) are the problems of many mega cities and provincial capitals of the country besides Tehran. Therefore, the results of this paper can be used as a pattern by them.
کلیدواژه‌ها [English]
- Air pollution
- Tehran traffic
- cause and effect diagram
- traffic indices
)