نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسنده

• رضا بندریان

پژوهشگاه صنعت نفت

چکیده

سازمان‌های پژوهش و فناوری که مأموریت حمایت فناورانه و نوآورانه از صنایع را از طریق انجام تحقیق و توسعه بر عهده دارند، به عنوان یکی از ارکان اصلی سیستم ملی نوآوری می‌باشند که براساس جهت‌گیری های صورت گرفته در چشم انداز 1404 در حال تبدیل شدن به یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد کشور می باشند. این سازمان ها در حال حاضر به خاطر عدم ایفای رسالت خود در کشور به شدت مورد انتقاد قرار می‌گیرند چرا که در چند سال گذشته میزان تولید دانش در کشور به طور گسترده‌ای افزایش یافته و براساس برخی گزارش ها به بیش از پنج برابر افزایش یافته اما این دانش به فناوری تبدیل نشده است و صنعت کشور همچنان برای تأمین نیازهای فناورانه خود با دشواری مواجه است و در اغلب موارد باید آنها را از سایر کشورها تأمین نماید. از این رو فلسفه وجودی، کارآمدی و رقابت پذیری سازمان‌های پژوهش و فناوری مورد تردید است. بنابراین بررسی سامانمند (سیستماتیک) رقابت پذیری آنها براساس یک مدل مناسب ضرورت دارد. بسیاری از محققان جهت توجیه و تفسیر رقابت‌پذیری و عوامل مؤثر بر آن، نظریه و مدل‌هایی را عرضه داشته اند و عوامل مؤثر بر رقابت‌پذیری را دسته بندی کرده و در قالب مدل هایی ارائه کرده اند. این نظریه‌ها و مدل‌ها نیز از تنوع نسبتا زیادی برخوردارند که در این میان برخی از آنها برای سازمان‌های پژوهش و فناوری از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. لذا در این مقاله به طور تشریحی و انتقادی به بررسی و تجزیه و تحلیل برخی از مدل‌های مشهور رقابت پذیری که برای سازمان‌های پژوهش و فناوری مطرح می‌باشد پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• رقابت و رقابت پذیری
• سازمان‌های پژوهش و فناوری
• رویکردهای بررسی و اندازه‌گیری رقابت پذیری‏
• مدیریت راهبردی سازمان‌های پژوهش و فناوری

عنوان مقاله [English]

Explaining different approaches to survey and measuring competitiveness of independent research and technology organizations (RTOs)

چکیده [English]

According to the Iran's vision 1404, Research and Technology Organizations which have mission to perform research and development activities aimed at improving competitiveness by encouraging firms technological and innovative capabilities, are becoming one of the most important parts of our country's economy. Nowadays, RTOs have been criticized intensively because of unfulfilling their mission; meanwhile knowledge production have been highly increased and according to some reports reached to five times, but country's industries are face to several difficulties to procure their technological requirements and usually acquire it form industrialized countries. Hence effectiveness and competitiveness of RTOs is under hesitating, and it indicates that systematic analysis of competitiveness of RTOs according to a right and fit model is mandatory. In order to explaining competitiveness concept and effective factors on it, So many of scientists have developed several theories and modals, which introduce effective factors and categories them. These theories and models are so diverse but some of them are better fit to RTOs. Therefore in this paper some of the famous models of competitiveness which are probably better for explaining competitiveness of RTOs is described and analytically criticized.

کلیدواژه‌ها [English]

• Competitive and competitiveness
• Research and Technology Organizations
• approaches for measuring competitiveness
• strategic management of research and technology organizations